– door Hilco van der Wal –

In de Volkskrant van 26 oktober betoogde praktijkhoogleraar gebiedsontwikkeling Friso de Zeeuw dat er, in lijn met de Vinex uit de jaren 90, een plan moet komen om aan de woningvraag te voldoen. Dat is een uitstekend plan! De woningmarkt in steden als Amsterdam, Utrecht, Haarlem, maar bijvoorbeeld ook Groningen kookt droog. Tijd voor actie.

Kortetermijnoplossing
Maar laten we daarbij wel onze steden, ons open landschap en onze toekomst serieus nemen. Het gemak waarmee De Zeeuw de binnenstedelijke potentie hierin afserveert, is zoeken naar een makkelijke kortetermijnoplossing. De tactiek van de verschroeide aarde: de oude leegstaande binnenstedelijke locaties achterlaten en aan de stadsrand vrolijk verder bouwen. Deze insteek kent uiteindelijk maar één winnaar: de bouwlobby.

Beschikbaarheid onbenutte ruimte
Het Planbureau voor de Leefomgeving becijfert dat – afhankelijk van scenario’s van bevolkingsgroei – tussen 35% en 80% van de woningvraag binnenstedelijk kan worden opgelost. De onbenutte ruimte is dus gewoon beschikbaar in onze steden voor een groot deel van de opgave. Die ruimte zit in kantoorlocaties waar we niet meer willen werken, in verlaten industrieterreinen etc. Wanneer we ervoor kiezen om daar niets mee te doen omdat het te lastig of te duur zou zijn, zitten we straks met verpauperde gaten in de stad en volgebouwde polders. Niet de beste keuze lijkt me.

Binnenstedelijke locaties
Herontwikkeling is een beter alternatief. En dat kan zonder enorme overheidsinvesteringen. De studie waarnaar De Zeeuw verwijst (van het Economisch Instituut voor de Bouw uit 2011) is achterhaald. De waarde van leegstaand vastgoed is hard onderuitgegaan. In combinatie met de veranderde woningmarkt leidt dit ertoe dat de afgelopen tijd transformatie van grotere gebieden van de grond komt. Zoals de Merwedekanaalzone in Utrecht, De Hoef in Amersfoort, Schalkwijk Midden in Haarlem, Holland Park in Diemen en Amstel 3 in Amsterdam. Binnenstedelijke locaties waar de komende jaren vele duizenden woningen worden gerealiseerd zonder dat de overheid hier zwaar in investeert.

Maximaal benutten
Op deze locaties moeten we inzetten. Hier kunnen we de wens om in de stad te wonen accommoderen. Ook benutten we dan bestaande infrastructuur en kunnen we de autoafhankelijkheid verminderen omdat we veel meer bouwen rond stationslocaties zoals Amersfoort Schothorst en Amsterdam Holendrecht. Om deze binnenstedelijke potentie maximaal te benutten en hier ook de kwaliteit te realiseren waarbij toekomstbestendig wordt gebouwd, moet de overheid wel haar rol pakken. Dit vraagt namelijk een duidelijke visie, stevige regie en investeringen in mobiliteit en duurzaamheid.

Kortom: het is inderdaad tijd voor een nieuw Vinex-plan om de woonopgave te realiseren en tegelijk Nederland mooier te maken. Met focus op de stad en verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst!

Lees hier het opiniestuk van Friso de Zeeuw.